1.
Typerend voor het jaargetijde met de winter in aantocht sijpelde het grijze ochtendlicht mijn gemoedsrust binnen. Het was nog vroeg. Met een kop koffie en een sigaret bereidde ik me voor op de dag. Ik nam mijn tijd, wetende dat het op school zoals altijd hectisch en vermoeiend zou zijn. Mijn dagboek lag open op mijn schoot, maar er kwamen geen gedachten op papier. Het stormde in mijn hoofd. Tegenstrijdige verlangens streden om de eerste plaats. Ik stond op, liep naar de keuken en zette mijn lege mok op het aanrechtblad.
Toen ik in de gang mijn leren jack van de kapstok pakte, voelde ik een plezierige spanning die me tegelijkertijd in verwarring bracht. Steve’s brief en ticket lagen al een week op het gangkastje. Volharden in mijn zelfopgelegde discipline streed met mijn altijd aanwezige verlangen om ergens thuis te horen, naar liefde en misschien zelfs naar een nieuw leven. Dat vluchten in passie en avontuur niet samen ging met het nemen van verantwoordelijkheid had mijn geschiedenis me wel geleerd.
Ik pakte mijn tas en met ingehouden adem opende ik behoedzaam de voordeur. De zwerver die al een paar dagen in de kleine hal tussen mijn overbuurman en mij bivakkeerde, lag er niet. Mijn appartement bevond zich op de bovenste verdieping van een gebouw vlakbij het Muiderpoortstation. De warmte die opsteeg in het toegankelijke trappenhuis was een geliefde slaapplek voor de minder fortuinlijken. Gek genoeg maakte ik me zorgen over de zwerver die ik maar één keer slapend had aangetroffen. Misschien omdat ik besefte dat de scheidingslijn tussen hem en mij fragiel was. Het leven kon zomaar een wending nemen die je alles ontnam wat je lief was. Op het stoffige stuk karton, blijkbaar zijn matras, had ik de avond ervoor een sinaasappel neergelegd. Het karton was verdwenen. De sinaasappel lag onaangeroerd in de hal.
In de tram op weg naar school dacht ik erover na. Zou mijn impulsieve gift, de sinaasappel, ook een verplichting kunnen scheppen? Misschien kon iemand die alles verloren heeft niet meer ontvangen? Het idee dat ik straks dag in dag uit in een salon oude dames moest watergolven, luisterend naar ‘koetjes en kalfjes’, benauwde me. De kappersacademie waar ik mijn opleiding deed, combineerde studie met ervaring op de werkvloer. Tegen een gereduceerde prijs kon iedereen zich laten knippen en stijlen door de studenten. Naast de lessen kleurenleer, scheikunde, biologie en haartechnieken maakte ik lange dagen in de salon.
Het leren van het kappersvak had mij uitgedaagd. Vooral in knippen bleek ik erg goed, maar alle andere handelingen stonden me tegen. Achttien maanden was het me gelukt te focussen op mijn doel. Vol overgave had ik het vak geleerd waar ik als meisje van droomde. In mijn kindertijd moesten al mijn Barbies en poppen het ontgelden. Waar mijn vriendinnetjes de goudgele poppen lokken kamden en koesterden, creëerde ik in etappes gekortwiekte ‘tomboys’. Het creatieve aspect, het knippen van lijnen en structuren, was mijn passie. Al het overige haarwerk en het contact met de klanten vond ik vermoeiend. Het liefst knipte ik zwijgend.
Ik zat in de laatste fase en examenvrees begon mij parten te spelen. Daar kwam nog bij dat mijn nagelriemen al enkele weken ontstoken waren en de vrees dat ik door de gevoeligheid voor chemische stoffen waarschijnlijk ongeschikt was voor het vak drong zich steeds vaker op. Ik overwoog om niet naar het examen te gaan. Waarom zou ik mezelf die stress aandoen?
Toen ik die gedachte verwoordde in het bijzijn van mijn vriendin reageerde zij heftig: ‘Je gaat het nu niet opgeven, Suzan dat slaat nergens op!’ Ze schoot overeind en keek me met grote ogen achter haar uilenbril verbijsterd aan. Ze had onderuitgezakt op mijn bank gezeten. De fles rode wijn die zij had meegebracht stond naast haar op de grond en was al half leeg. Ik hing in mijn hangmat die ik dwars door de kamer had gespannen en nam een slok van mijn inmiddels lauwe thee.
Carla was mijn beste vriendin en ze woonde enkele blokken bij mij vandaan. We hadden elkaar ontmoet door een stage bij IBM. De grote multinational had een handvol kansarme jongeren geselecteerd via het Arbeidsbureau, zo ook Carla en mij. Ze bleek ook in Amsterdam Oost te wonen en we raakten al snel bevriend. Portugese van origine, passioneel in de liefde en onze vriendschap was hecht.
Een gezamenlijke vakantie naar Portugal, tijdens welke zij mij op sleeptouw nam en voorstelde aan haar uitgebreide familie had onze band versterkt. Vooral liefdesperikelen, voornamelijk die van haar, waren een onuitputtelijke bron van gespreksstof.
Ergens wist ik dat ze gelijk had. Zelf begreep ik ook niet goed waarom ik was gaan twijfelen. Om het gesprek een andere wending te geven begon ik over het ticket. Mijn ontmoeting met Steve had ik haar al in geuren en kleuren verteld. ‘Écht! Laat zien dan.’ Ik liep naar het kastje waar het ticket lag. Sinds ik de dikke envelop had geopend, had ik er met niemand over gesproken. Ze keek ernaar alsof het de hoofdprijs uit de Staatsloterij was. ‘Aha, nu snap ik waarom je wilt stoppen!’ Verbaasd keek ik haar aan. Haar woorden raakten een snaar die ik niet wilde erkennen. Nog niet. ‘Het is niet de eerste keer dat je wegloopt als het serieus wordt.’
Ik wist dat het niet onaardig was bedoeld, maar toch schoot ik in de verdediging. ‘Als ik wegloop is het niet zomaar,’ reageerde ik kortaf. Hoewel ze haar mondhoeken afkeurend naar beneden trok, twinkelden haar ogen achter de grote brillenglazen. We schoten samen in de lach. ‘Ik kijk gewoon tegen het examen op. En daarna? Dan wordt er van me verwacht dat ik aan het werk ga. Soms ben ik dit kleine leven gewoon zat,’ zei ik en bestudeerde moedeloos de koude thee in mijn glas. Ze knikte begripvol. ‘Dat hebben we allemaal wel eens,’ en nam nog een slok van haar wijn. ‘Ongelofelijk dat die man jou dit zomaar stuurt, jullie kennen elkaar amper!’ Ze wapperde demonstratief met het ticket. Mijn blik dwaalde naar het ogenschijnlijk vederlichte stukje papier in haar handen. Net als zij kon ik het haast niet geloven.
Aan de ene kant leek zijn gulle gebaar heel gastvrij en uitnodigend, maar aan de andere kant schiep het verwarring. Het was een opwindend idee, een mogelijk avontuur opende deuren in mijn fantasie die ik al maanden angstvallig gesloten hield. Ik kende mezelf en Carla blijkbaar ook. Zijn aanbod weigeren zou een gemiste kans kunnen zijn. Misschien had ze gelijk.
Ik gebruikte mijn allergie die zich pas sinds kort had gemanifesteerd, en de uitnodiging van Steve als excuus om geen examen te hoeven doen. Zonder examen was er geen verwachting. Zonder verwachting was ik vrij. ‘Het is trouwens geen excuus om af te haken, je kunt na je examen alsnog gaan,’ zei ze scherp. Er zat een stekelige ondertoon in haar stem.
Ik bedacht dat ze misschien jaloers was op deze kans. Haar blik, die ze ook had toen ze een tijd terug doorkreeg dat haar vriend te veel aandacht aan mij schonk, herkende ik. Na een fikse ruzie, waarna ze uiteindelijk begreep dat zijn avances niet door mij waren uitgelokt, bleek onze vriendschap sterker dan hun relatie. Ik was geen flirt. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ik elke keer verbaasd was als een jongen of man geïnteresseerd in me was.
Carla was een kleine tengere vrouw met een meisjesachtig postuur. Haar donkere haar en ogen contrasteerden met de bleke huidskleur. Ze was niet beeldschoon, eerder schattig. Ik was iets langer dan zij, smal gebouwd, met groene ogen en kort donker haar. Samen trokken we regelmatig de aandacht van het mannelijk geslacht. Carla was veel toegankelijker dan ik. Ze babbelde en flirtte met een gemak dat ik bewonderde. Mede door haar toedoen belandde ik soms in avonturen die ik alleen nooit was aangegaan. Zelfs riskante. Door die ervaringen ontdekte ik verborgen eigenschappen in mezelf.
Ik was meer een einzelgänger. Niet uit eigen keuze, maar puur omdat ik niet goed wist wat er van mij werd verwacht. Carla had iets wat ik miste en vulde dat aan. De mannen die zich tot mij aangetrokken voelden, en ik tot hen, waren vaak verdwaalde zielen. Soort zoekt soort. Carla goot de resterende wijn in haar glas in één teug naar binnen en kwam moeizaam overeind. Ik sprong uit de hangmat en stak lachend mijn hand toe om haar uit mijn lage bank te trekken.
‘Ik ga, morgen weer vroeg op,’ en ze liep licht zwalkend naar de voordeur. ‘Ligt hij daar nu?’ vroeg ze. Ze refereerde aan mijn zwerver. ‘Weet ik niet. Volgens mij heb ik hem verjaagd met een sinaasappel. Ben je bang? Je kunt gewoon over hem heen stappen hoor,’ zei ik plagend en moest lachen.
Behoedzaam opende ze de voordeur, de hal was leeg. Zodra ze was vertrokken, maakte ik me klaar om naar bed te gaan. Ik poetste mijn tanden en liet tegelijkertijd het bad vollopen. Mijn badkamer was simpel wit betegeld. Het ligbad was een luxe, waar ik vaak gebruik van maakte. Het warme water ontspande me waardoor ik beter kon nadenken en na het toch wel confronterende gesprek met Carla, had ik beide nodig. Alle kamers van mijn appartement had ik een eigen kleur gegeven. In de ruime lichtblauwe keuken stond een functionele eettafel met een zestal bij elkaar gesprokkelde stoelen. Ik at er bijna nooit. In de groene kamer stond een kleine slaapbank, een televisie en een bureau. Midden in de kamer hing een diagonaal gespannen hangmat waarin ik regelmatig languit liggend in mijn dagboek schreef. Mijn oude meisjesbed had ik als een altaar midden in de zalmroze slaapkamer geplaatst om de ruimte te vullen. Mijn kleding lag netjes gestapeld tussen mijn boeken in een wankele Ikea kast. Nergens hingen gordijnen, op de hoogste verdieping kon tenslotte niemand naar binnen kijken.
Het was voor het eerst dat ik op mezelf woonde. Op mijn achttiende was ik ingetrokken bij mijn eerste vriend. Na vijf jaar samenwonen gingen we uit elkaar als stel, maar bleven vrienden. Ik was nu vierentwintig en bijna al mijn bezittingen waren praktisch van aard. Alles was geleend of had ik gekregen.
Na mijn badsessie ging ik naar bed waar ik nog wat las. Ik sliep al enkele dagen slecht en werd vaak wakker, waarna ik niet meer in slaap kon komen. Mijn nervositeit voor het na derende examen mengde zich steeds meer met de opwinding over het Amerika avontuur. Ik dacht vaak terug aan de dag dat ik Steve voor het eerst zag.
Benieuwd hoe het verhaal verder gaat? Bestel Wervelstof dan hier